Dennis Klomp werkt met ’s werelds eerste META-scan, een hoge kracht-mri die ook onze stofwisseling in beeld kan brengen. Hij doet onder meer klinisch onderzoek naar de werking van chemotherapie bij kanker. “Je wil niet dat mensen zo’n zware therapie onnodig ondergaan.”

“Kijk”, zegt Dennis Klomp, en hij wijst naar een witte buis waar allerlei draden uitsteken. “Dit is de duct tape-versie.” Dennis laat het prototype van de zogeheten META-scan zien. Dit is een hoge kracht-mri die behalve onze anatomie ook onze stofwisseling in beeld kan brengen. “Neem bijvoorbeeld onze hartspier”, zegt Dennis. “Die heeft veel energie nodig. De aanwezigheid van het stofje ATP is een directe maat voor energie, melkzuur wijst op het tegendeel. Met de META-scan kunnen we beide in beeld brengen.” Op het beeldscherm tonen grafieken de hoeveelheid van de gemeten stoffen. Daarnaast zien we een anatomisch beeld van een lichaam met het hart in dezelfde kleur als de grafieken. Zo kun je in één oogopslag zien wáár de stoffen gemeten zijn.

Borstkanker

De META-scan is bedoeld om te kijken of therapieën aanslaan. Het apparaat heeft zijn werking al bewezen bij borstkanker. Dennis: “Daar hebben we stoffen kunnen detecteren die een rol spelen bij de tumorgroei. Met een nauwkeurigheid van 96 procent konden we op voorhand al aangeven dat een bepaalde chemotherapie niet aanslaat, zodat patiënten zich die zware behandeling kunnen besparen.” Deze chemotherapie slaat bij driekwart van de patiënten onvoldoende aan, maar vrijwel iedereen kiest ervoor, in de hoop tot dat andere kwart te behoren.

49 miljoen euro

Na dit geslaagde onderzoek met het prototype investeren Philips en andere partners maar liefst 49 miljoen euro in de verdere technische ontwikkeling van de META-scan en zijn klinische toepassingen. Dennis gaat de komende vier jaar onderzoeken hoe de stoffen beter in beeld gebracht kunnen worden, hoe de loeizware magneet in een ziekenhuis kan worden ingepast en hoe het scanproces zo versneld kan worden, dat het voor een patiënt niet langer duurt dan een ‘gewone’ mri-scan. Daarnaast gaat hij studies opzetten om uiteindelijk een klinische goedkeuring voor de META-scan te krijgen van Europese en Amerikaanse instanties. “Als eerste gaan we kijken of chemotherapie bij uitzaaiingen in de lever als gevolg van darmkanker of alvleesklierkanker wel of niet aanslaat. Dat is een zware behandeling met een lage levensverwachting, dus je wil voorkomen dat mensen zo’n behandeling onnodig ondergaan.”

Van huis uit

Dennis is van huis uit technicus en heeft altijd een medische fascinatie gehad. Tijdens zijn promotie in het Radboud deed hij onderzoek naar mri-beeldvorming met andere celkernen dan waterstof. Dennis: “Stofwisseling kun je alleen goed zichtbaar maken met fosfor, fluor, koolstof en natrium. Huidige mri-scanners zijn daar niet krachtig genoeg voor. Hoge kracht-mri’s staan alleen in Essen, Leiden en Utrecht als je van een aceptabele woon-werkafstand uitgaat. Ik heb gekozen voor Utrecht, omdat hier het meest aan kanker wordt gedaan en daar heb ik de meeste affiniteit mee.”